Siết chặt việc lắp đặt, quản lý dữ diệu của thiết bị định vị oto giám sát hành trình (hộp đen) được bộ Giao thông vận tải (GTVT) coi là “một giải pháp đột phá nhằm kiềm chế tai nạn giao thông,
nhất là các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng”, khi mà các vụ tai nạn
thảm khốc đang có dấu hiệu gia tăng, đặc biệt đối với xe khách, xe tải.
“Tai nạn chắc chắn giảm”
Theo
thống kê của bộ GTVT, tháng 5 vừa qua (từ 16.4 – 16.5) cả nước xảy ra
hơn 2.400 vụ tai nạn, làm chết gần 800 người. So với tháng 4, dù giảm 82
vụ nhưng lại tăng 20 người chết. Còn so với cùng kỳ năm ngoái, số người
chết cũng tăng 16 người. Bộ trưởng Vũ Đức Đam, tại buổi họp báo ngày
26.5, đã tỏ ra rất sốt ruột: “Số người chết và bị thương vì tai nạn giao
thông như chiến tranh. Khi dịch tay chân miệng xảy ra, số người chết
cũng chỉ chục người, nói thế không phải là xem nhẹ dịch bệnh mà để thấy
rằng tai nạn giao thông là rất nghiêm trọng”.
|
Lắp đặt hộp đen vào xe ô-tô
|
Phân tích số liệu các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng của bộ GTVT cho thấy nguyên nhân chính do vi phạm tốc độ,
sai phần đường, vượt không đúng quy định chiếm 50 – 60%. Đáng chú ý, ba
nguyên nhân gây tai nạn nói trên hoàn toàn có thể bị hộp đen đủ tiêu
chuẩn (chiếu theo quy chuẩn bộ GTVT đã ban hành) phát hiện, để cảnh báo
đến tài xế. Vấn đề là, doanh nghiệp vận tải có lắp hộp đen đủ tiêu
chuẩn, có bộ phận theo dõi dữ liệu để giám sát và gửi thông điệp cảnh
báo đến tài xế hay không?!
Kết
quả đợt kiểm tra đầu tiên của bộ GTVT về thiết bị giám sát hành trình
tại bảy doanh nghiệp ở tỉnh Quảng Ninh cho thấy: không ít doanh nghiệp
chỉ đối phó, lắp hộp đen với mục đích để đủ điều kiện hoạt động vận tải
chứ không hề thực hiện hoặc không duy trì việc quản lý, khai thác thông
tin. “Ví dụ như kiểm tra khoảng 50 xe từ hộp đen trong mười ngày phát
hiện 1.157 vi phạm về tốc độ, xe chạy tốc độ cao nhất lên đến 126km/h;
hoặc có doanh nghiệp lựa chọn hộp đen từ… mười đối tác cung cấp khác
nhau nên cập nhật dữ liệu, lưu trữ không thể đồng bộ, hiệu quả”, ông
Nguyễn Văn Huyện, chánh thanh tra bộ GTVT, cho biết.
Kết
quả kiểm tra này khiến bộ trưởng Đinh La Thăng không khỏi lo ngại:
“Tình trạng các phương tiện chở khách tuyến cố định chạy quá tốc độ diễn
ra thường xuyên, điều này tiềm ẩn nguy cơ cao gây tai nạn giao thông
đường bộ”. Còn phó chủ tịch uỷ ban An toàn giao thông quốc gia Nguyễn
Hoàng Hiệp thì không chỉ lo mà dẫn số liệu: có đến 90% xe gây tai nạn
nghiêm trọng trong diện phải lắp hộp đen. “Vì thế nếu quản lý xử lý
thông tin từ hộp đen chặt chẽ thì tôi tin tai nạn giao thông sẽ giảm”,
ông khẳng định.
Sẽ mở rộng đối tượng phải lắp hộp đen
Ông
Nguyễn Hoàng Hiệp cũng thừa nhận, pháp luật hiện nay chưa có quy định
cho phép cơ quan nhà nước, như cảnh sát giao thông, được trích xuất dữ
liệu để xử phạt, vì vậy, muốn xử phạt từ dữ liệu hộp đen thì sẽ phải bổ
sung thiết bị này vào danh mục các thiết bị nghiệp vụ của ngành công an
(tương tự như máy bắn tốc độ hoặc máy đo nồng độ cồn – PV) thì mới xử
phạt được. Tuy nhiên, trong quy định, các cơ quan quản lý nhà nước có đủ
thẩm quyền truy cập máy chủ để trích xuất 6 thông tin bắt buộc đã được
quy định dùng trong công tác quản lý nhà nước, từ đó có thể xử lý đình
chỉ, rút giấy phép kinh doanh hoặc thu phù hiệu đối với doanh nghiệp vi
phạm nhiều lần. “Khi bị rút giấy phép, đình chỉ hoạt động thì còn thiệt
hại hơn cho doanh nghiệp nếu so với xử phạt hành chính. Vì thế, tôi hy
vọng sau ngày 1.7, khi cơ quản quản lý dùng thông tin chiết xuất từ hộp
đen để quản lý thì vi phạm sẽ ít đi, tai nạn sẽ giảm”, ông Nguyễn Hoàng
Hiệp nói.
Theo
vụ trưởng vụ Vận tải (bộ GTVT) Khuất Việt Hùng, hiện có 48.000 phương
tiện vận tải trong diện phải lắp dinh vi oto (gồm ôtô kinh doanh vận tải
hành khách theo tuyến cố định, xe buýt, xe kinh doanh vận tải hành khách
theo hợp đồng, vận chuyển khách du lịch, xe container), nhưng trong lần
sửa đổi nghị định 91 về điều kiện kinh doanh vận tải tới đây, bộ sẽ mở
rộng diện xe phải lắp hộp đen với cả taxi lẫn xe tải. Tới đây, cơ quan
Quản lý sẽ không phải vào tận máy chủ của doanh nghiệp để chiết xuất dữ
liệu, mà việc giám sát này hoàn toàn được thực hiện ngay tại trung tâm
quản lý thông tin vận tải đường bộ của bộ GTVT. “Theo đề án xây dựng
trung tâm mà chúng tôi đang thực hiện thì toàn bộ dữ liệu sẽ được truyền
trực tuyến về trung tâm và trung tâm sẽ tập hợp báo cáo bộ GTVT, uỷ ban
An toàn giao thông và các đơn vị khác như sở GTVT để tiến hành xử lý
trong thẩm quyền”, ông Hùng nói. Ngoài ra, theo ông Hiệp, thông tin về
các nhà xe vi phạm sẽ gửi cho các cơ quan truyền thông hàng ngày để công
khai các đơn vị này.
Tuy
nhiên, theo ông Nguyễn Văn Thanh, chủ tịch hiệp hội Vận tải ôtô Việt
Nam, để tránh tình trạng lắp đặt đối phó ở các doanh nghiệp vận tải nhỏ,
trước hết bộ GTVT cần nắm chặt “đầu ra” là 52 doanh nghiệp cung cấp
thiết bị hộp đen. “Vì tôi biết có doanh nghiệp được cấp chứng nhận hợp
quy nhưng sau đó thiết bị đem lắp cho doanh nghiệp lại không đạt, vậy
phải làm rõ có xin xỏ chạy chọt dấu hợp quy rồi đưa hàng kém chất lượng
vào không. Thêm vào đó, có đơn vị cung cấp lại qua trung tâm đăng kiểm,
“tạo điều kiện” cho nhà xe khi đi đăng kiểm xe nếu mua hộp đen do đăng
kiểm giới thiệu”, ông Thanh nói. Vị này cho rằng, khi siết chặt được đầu
ra, công khai doanh nghiệp cung cấp có chất lượng mà các doanh nghiệp
vẫn lắp đặt đối phó thì xử thật mạnh, như thu phù hiệu, đình chỉ hoạt
động thì họ cũng không dám kêu. “Còn nếu cứ chăm chăm thanh tra doanh
nghiệp vận tải mà không xử lý được doanh nghiệp cung cấp thì cũng như
câu chuyện đòi phạt người đội mũ bảo hiểm giả trong khi vẫn còn nhà sản
xuất mũ kém chất lượng, tức đi hớt ngọn mà không lo chặt gốc. Hơn nữa,
doanh nghiệp cung cấp hộp đen chỉ 52 mà doanh nghiệp vận tải có đến hàng
chục ngàn thì “nắm” ai dễ hơn”?, ông Thanh đặt câu hỏi.
Theo SGTT
